ADLİ YARDIM TALEBİ NEDİR?

Adli yardım, mali gücü yetersiz olanların dava açma hakkından yoksun kalmaması için getirilmiş bir ilkedir. Mali olanakları yetersiz kişilerin dava harç ve masraflarından muaf tutulması ve kendisi için baro tarafından ücretsiz avukat görevlendirilmesidir.

KİMLER YARARLANABİLİR?

Gereken yargılama veya takip giderlerini kısmen veya tamamen ödeme gücünden yoksun olan kimseler iddia ve savunmalarında geçici hukuki korunma taleplerinde ve icra takibinde, taleplerinin açıkça dayanaktan yoksun olmaması kaydıyla adli yardımdan yararlanabilirler. Kamuya yararlı dernek ve vakıflar, iddia ve savunmalarında haklı göründükleri ve mali açıdan zor duruma düşmeden gerekli giderleri kısmen veya tamamen ödeyemeyecek durumda oldukları takdirde adli yardımdan yararlanabilirler.

ADLİ YARDIM KAPSAMINDA OLAN KONULAR NELERDİR?

Adli yardım sistemi ceza davaları dışındaki davalar içindir. Ceza davalarında adli yardım sistemi farklı yapılandırılmıştır. Adli yargıda hukuk mahkemelerinde ve idari yargıda dava açarken veya aleyhe dava açılmışsa adli yardım talep edilebilir.

NASIL YARARLANILIR?

Adli yardım talebi, dava açılmadan önce barolara ve yargılamanın yapılacağı mahkemeye dava açıldıktan sonra ise yine barolara ve asıl talep veya işin karara bağlanacağı mahkemeye, icra iflas takiplerinde ise takibin yapılacağı yerdeki icra mahkemesine yapılır.

Kanun yollarına başvuru sırasında bölge adliye mahkemesine veya Yargıtay’a başvurulması gerekmektedir. Mahkeme adli yardımın koşullarının oluşup oluşmadığını değerlendirerek talebin kısmen veya tamamen kabulüne ya da reddine ilişkin karar vermektedir. Talep halinde inceleme duruşmalı olarak yapılır. Adli yardım hükmün kesinleşmesine kadar devam eder.

ADLİ YARDIM BAŞVURUSU NASIL YAPILIR?  BAŞVURUNUN REDDİ HALİNDE YAPILMASI GEREKENLER

-Baroya adli yardım talebinde bulunan kişi, talebi hizmetin görüleceği yer adli yardım bürosuna ve temsilciliklerine iletir. Adli yardım bürosu ve temsilcilikleri, talep sahibinden üzerine kayıtlı taşınır ve taşınmaz mal bilgileri, aylık kazancı, ailevi durumu, bakmakla yükümlü olduğu kişi sayısı gibi gerekli bilgi ve belgeleri ister. Başvurucu, talebinde haklı olduğunu gösterdiği delillerle kanıtlamak zorundadır. Adli yardım bürosu ve temsilcilikleri adli yardım talebini baroya ileten başvurucunun talebinin haklılığı konusunda uygun bulacağı araştırmayı yapar, gerektiğinde karar verir.

-Mahkemeye adli yardım talebinde bulunan kişi, iddiasının özeti ile birlikte, iddiasını dayandıracağı delilleri ve yargılama giderlerini karşılayabilecek durumda olmadığını gösteren, üzerine kayıtlı taşınır ve taşınmaz mal bilgileri, aylık kazancı, ailevi durumu, bakmakla yükümlü olduğu kişi sayısı gibi mali durumuna ilişkin belgeleri mahkemeye sunmak zorundadır. Adli yardım talebine ilişkin evrak, her türlü harç ve vergiden muaftır. Mahkeme, adli yardım talebi hakkında duruşma yapmaksızın karar verebilir. Ancak, talep halinde inceleme duruşmalı olarak yapılır.

Mahkemelerce adli yardım talebine verilen cevaba karşı kararın tebliğinden itibaren BİR HAFTA içinde kararı veren mahkemeye dilekçe vermek suretiyle itiraz edilebilir. İnceleme neticesinde verilen karar kesindir. Sonradan gerçekleşen ciddi bir ödeme gücünden yoksunluk halinde tekrar talepte bulunulabilir.

 

ADLİ YARDIM AVUKATI DAVAYI İHMAL EDEBİLİR Mİ ?

 

Adli yardım avukatı ücretsiz çalışmamaktadır. Asgari ücret tarifesine göre belirlenen ücret baro tarafından kendisine ödenir. Adli yardım servisinde çalışan avukatlar bu durumu kabul ederek gönüllü olarak çalışmaktadır. Baro adli yardım kurulları görevlendirdikleri avukatları takip ederler.

 

CEZA DAVALARINDA ADLİ YARDIM TALEP ETMEK MÜMKÜN MÜ?

Adli yardım sadece özel hukuk ve idari davalar için söz konusudur. Ceza davalarında şüpheli ve mağdurlar için özel usuller belirlenmiştir. Şüpheliler açısından, alt sınırı beş yıldan fazla hapis cezasını gerektiren bir suçun şüphelisi veya sağır ve dilsiz veya 18 yaşından küçük veya kendini savunamayacak derecede malul olanlara zorunlu müdafi (sanık avukatı) atanır. Müdafi seçebilecek durumda olunmadığı beyan edildiği taktirde talep üzerine müdafi görevlendirilir. Mağdurlar açısından; 18 yaşını doldurmamış, sağır veya dilsiz ya da meramını ifade edemeyecek derecede malul olması durumunda zorunlu olarak, cinsel saldırı suçu ile alt sının 5 yıldan fazla hapis cezasını gerektiren bir suçun mağduru ise istem hâlinde avukat görevlendirilir.

 

DAVA GİDERLERİ NASIL ÖDENİR?

Adli yardım kararından dolayı ertelenen tüm yargılama giderleri ile devletçe ödenen avanslar takip veya dava sonunda haksız çıkan kişiden tahsil edilir. Adli yardımdan yararlanan kişinin haksız çıkması durumunda uygun görülürse yargılama giderlerinin en çok bir yıl içinde aylık eşit taksitler halinde ödenmesine karar verilebilir. Devletçe ödenen yargılama giderlerinin adli yardımı talep eden şahısın mağduriyetine neden olacağı mahkemece açıkca anlaşılırsa mahkeme ödemeden kısmen veya tamamen ödemeden muaf tutabilir.
 

                                                                                                                                                                                                           Fatih İŞÇİ
                                                                                                                                                                                                             Avukat