ARABULUCULUK

 

Hukuki uyuşmazlıklarda taraflar arasında anlaşmayı sağlayan arabuluculuk uygulaması 2012 yılında 6325 sayılı “Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu” ile hukukumuza dahil oldu. 2013 yılından bu yana fiilen uygulanmaya devam eden arabuluculuk iş mahkemelerinde görülen davaların yoğunluğu nedeniyle devreye girmiş bulunmaktadır. Çoğu dava uzamadan ve daha barışçıl bir yolla bu sayede çözüme kavuşturulmuş olmaktadır. Arabuluculuk zorunlu arabuluculuk ve ihtiyari arabuluculuk diye ikiye ayrılmaktadır.

 

Zorunlu Arabuluculuk:

Bazı uyuşmazlıklar için dava açmadan önce arabuluculuğa başvurma zorunluluğu vardır. Bu uyuşmazlıklarda arabuluculuğa gitmeden dava açılırsa yokluk nedeniyle reddedilir. İş davalarına konu olan tazminatlar(kıdem, ihbar…), iş davalarına konu olan fazla mesai ücretleri ve maaşlar, ticari davalar zorunlu arabuluculuk kapsamına alınmıştır.

İhtiyari Arabuluculuk:

Arabuluculuğa başvurma zorunluluğu olmadığı halde tarafların dava açmadan önce arabuluculuğa başvurmasıdır. Tarafların kendi istekleri doğrultusunda kendi tasarruf edebilecekleri özel hukuk alanlarında arabuluculuğa başvurmakta serbesttirler.

İşçi-işveren uyuşmazlıklarında arabuluculuğun dava şartı haline gelmesine yönelik düzenlemeleri de içeren İş Mahkemeleri Kanunu yürürlüğe girmesinin ardından söz konusu uyuşmazlıklar arabulucuya gitmeden mahkemeye taşınamayacaktır. Yeni uygulama, 1 Ocak 2018’den itibaren uygulanmaya başladı. Bu uygulama ile işe iade davaları dâhil olmak üzere bireysel iş uyuşmazlıklarında, alacak ya da tazminat taleplerinde, kıdem ve ihbar tazminatında, fazla mesai ücreti, kötü niyet tazminatı gibi konularda arabulucuya başvurulacak.

 

KİMLER ARABULUCU OLABİLİR?

- Türk vatandaşı olmak,

- Hukuk fakültesi mezunu ve mesleğinde en az 5 yıl tecrübeli olmak,

- Tam ehliyetli olmak ve kasten işlenmiş bir suçtan mahkûm olmamak,

- Arabuluculuk eğitimini tamamlamak ve Adalet Bakanlığı tarafından yapılan yazılı ve sözlü sınavları geçmek

Bu şartlar sağlandığında arabulucu olunabilmektedir.

Arabuluculuk eğitimi üniversitelerin hukuk fakültelerinden, Türkiye Barolar Birliği ve Türkiye Adalet Akademisinden verilmektedir.

 

ARABULUCUĞUN AVANTAJLARI NELERDİR?

• Arabuluculuk çabuk çözüm sağlar.
• Arabuluculuk insanlar arasındaki ilişkileri korur.
• Arabuluculuk ekonomiktir.
• Arabuluculuk gizlidir.
• Arabuluculukta sürecin kontrolü tarafların elindedir.

Bu avantajları nedeniyle arabuluculuk dünyada ve ülkemizde her geçen gün daha popüler hale gelmektedir.

 

 

•  

İş davalarına ilişkin arabuluculukta zamanaşımı süresi 5 yıldır. Arabuluculuk bürosuna başvurulmasından, son tutanağın düzenlendiği tarihe kadar geçen sürede zamanaşımı durur,  hak düşürücü süre işlemez. Uyuşmazlığın arabuluculuk yoluyla çözülemediğine ilişkin son tutanağın düzenlendiği tarihte zamanaşımı süresi yeniden işlemeye başlar.

 

HANGİ UYUŞMAZLIKLARDA ARABULUCULUĞA BAŞVURULABİLİR?

Bütün kredi sözleşmeleri, alım satım sözleşmeleri, tüketici uyuşmazlıkları, eser sözleşmeleri, kira uyuşmazlıkları, işçi alacakları, deniz ticareti ve sigorta uyuşmazlıkları, marka-patent uyuşmazlıkları, boşanmadan sonraki mal paylaşım uyuşmazlıkları, taksirle yaralama, silahsız kasten yaralama, hakaret, tehdit, konut dokunulmazlığının ihlali ticari sırrın açıklanması gibi şikâyete bağlı suçların işlenmesi nedeniyle istenecek tazminatlarda arabulucuya    gidilebilir.

 

HANGİ UYUŞMAZLIK İÇİN ARABULUCULUĞA BAŞVURULMAZ?

 

• Nüfus kaydının düzeltilmesi ve değiştirilmesi,
• Çocuğun velayeti,
• Ceza davaları,
• Aile içi şiddet iddiasını içeren uyuşmazlıklar,
• İdari yargının yetkisine giren tam yargı davası ve iptal davası,
• Vergi hukukundan kaynaklanan uyuşmazlıklar,
• İş hukukundan kaynaklanan hizmet veya iş kazasının tespiti vb. gibi tüm tespit davaları.

 

 

ARABULUCULUK SÜRECİ NASIL SONA ERER?

 

Arabuluculuğun sona ermesi;

ARABULUCULUK KANUNU MADDE 17 – (1) Aşağıda belirtilen hâllerde arabuluculuk faaliyeti sona erer:

a) Tarafların anlaşmaya varması,

 b) Taraflara danışıldıktan sonra arabuluculuk için daha fazla çaba sarf edilmesinin gereksiz olduğunun arabulucu tarafından tespit edilmesi,

c) Taraflardan birinin karşı tarafa veya arabulucuya, arabuluculuk faaliyetinden çekildiğini bildirmesi,

ç) Tarafların anlaşarak arabuluculuk faaliyetini sona erdirmesi,

d) (Değişik: 12/10/2017-7036/23 md.) Uyuşmazlığın arabuluculuğa elverişli olmadığının tespit edilmesi.

HALLERİNDE SONA ERER.

 

                                                                                                                                                                                                   Fatih İŞÇİ
                                                                                                                                                                                                      Avukat